Przebieranki książęce...

Miejsce akcji: Hiszpania, Madryt, Museo del Prado

Czas: 1525 r.

Autor: Tiziano Vecelli zwany Tycjanem

Tytuł: "Portret I księcia Mantui Federica Gonzagi" 

„Teraz chcę cię nauczyć pewnej sztuczki […]. Kiedy jego wysokość zacznie się rozbierać i leźć do łoża, załóż jego beret i kaftan i przejdź się po komnacie. Ujrzawszy jakżeś się to nagle  z kobiety w chłopczyka przemieniła rzuci się na ciebie niczym wygłodzony na gorący chleb i nie mogąc się doczekać aż wejdziesz do łóżka, rozkaże ci się oprzeć głową o ścianę albo skrzynię, a tu ci powiem i raczej daj się poćwiartować, ale na to mu nie pozwól, dopóki nie podaruje ci kaftana i bereta, abyś mogła i nadal w tym stroju do niego przychodzić. Przede wszystkim zaś studiuj sztukę pochlebstwa i podlizywania się […]. Mężczyźni pragną być oszukiwani! Nie skąp im więc spojrzeń, pieszczot, uśmiechów i słówek, trzymaj ich rękę w swoim ręku, a całując kąsaj ich wargami, że aż wrzeszczeć będą z rozkosznego bólu…”

(Pietro Aretino, „Żywoty kurtyzan”)

Szkoda, że tylko te łagodne porady kurtyzany w jednym z najgłośniejszych dzieł włoskiego renesansu przetłumaczono na język polski. Prawdziwie przyprawione i uroczo wulgarne wersy najsłynniejszych sonetów erotycznych świata, napisanych przez Pietra Aretino, pozostają dla polskiego czytelnika wciąż jedynie w kontekście nauki języka włoskiego. A są tam słówka słabo przebrane i podsycające dreszczyk podniecenia u tych, którzy lubią gdy w trakcie pi…ździ, a wkoło czuje się twarde i otwarte uje. Tam coś pieprznie tu coś pierdnie, a nad głową nic nie więdnie – chciałoby się zawrzeć w jednym zdaniu. To i tak skromne ujęcie tematu. W czasach wszędobylskiej pornografii, poszukiwań coraz to nowych bodźców wszelkiej zmysłowej proweniencji, sonety Aretino nic nie tracą na wartości. W renesansie wywołały skandal na całym półwyspie apenińskim. Ten skandal był jednak do spółki z pewnymi rysunkami.

Wszystko zaczęło się w Mantui, bo tam był dwór pewnego figlarnego, choć ukrytego za fasadą ideału, księcia. Ów książę, budował sobie nową siedzibę, zwaną do dziś Palazzo Te. Do współpracy zaprosił sławnego wówczas architekta i rysownika Giuliano Romano. Artysta lubił eksperymentować i po cichu, tylko dla księcia, stworzył serię erotycznych rysunków. Trzeba dodać, że bardzo sugestywnie ukazujących rozmaite pozycje seksualne. Malowidła z pompejańskiego lupanaru, to przy nich tylko komiks. Gdy na dwór księcia przybył inny artysta, znany ze sztuki kopiowania Marcantonio Raimondi i zobaczył owe rysunki, to wykonał ich kopie oraz złożył w książeczkę, którą od razu wydał. Łatwo domyśleć się, że został przez cnotliwe władze kościelne wtrącony do więzienia. 

Sprawa była tak głośna, że zainteresowała Aretino, który w tamtym czasie słynął z ciętego wobec władz kościelnych pióra. Zaprzyjaźniony z księciem Mantui literat obejrzał pikantne rysunki i napisał do nich równie pikantne sonety. Historia na bazie reakcji  łańcuchowej. Książeczka ukazała się pod tytułem „I Mondi”. Dzieje tej publikacji potoczyły się już potem rytmem upodobań wszelkich fetyszystów, tak kościelnych jak innych… Dla opisu mojego spotkania ważne jest jednak to, co działo się za kulisami tej historii. Na dworze latentnego w swojej naturze – również seksualnej – księcia było co obserwować. Nie muszę jechać do Mantui, żeby się o tym przekonać. Wystarczy, że zbliżam się do sali  czterdziestej pierwszej na pierwszym piętrze w Muzeum Prado. O, książę już wie, że nadchodzę, bo słyszę, że jego piesek usiłuje szczeknąć coś odstraszającego. A może to tylko kichnięcie...

- Wasza Wysokość – mówię i kłaniam się księciu z należnym mu szacunkiem.

- Odczuwam pewien niepokój w związku z Pańską kolejną wizytą u mnie - odpowiada dość nerwowo książę.

- A ja zaszczyt, że dzielisz się ze mną swoim niepokojem, Panie. Podczas wcześniejszych moich wizyt, nie widziałeś powodu do reakcji na moje spojrzenie, choćby skinieniem głowy.

- Miałem wątpliwości czy podziwia Pan dzieło Tycjana, czy mnie w tym dziele. Nadal mam...

- A jak książę myślisz?

- Wolę myśleć, że Pan mnie podziwia, dlatego nie odezwałem się żadnym gestem. Nie chciałem zburzyć w sobie tej nadziei. Wiem od innych obrazów, że z Pana dociekliwy i wymagający kontemplator.

- Uprzedzono mnie, że czuły jesteś książę na cudze spojrzenia i pochlebne słowa. Tym nie mniej trudno mi się zdecydować czy podziwiać Twój strój czy technikę Tycjana. W twoim portrecie jest zawarta jakby cała jego wdzięczność do ciebie.

- Mistrz Tycjan potrafił docenić hojny gest. Czy to dlatego przy każdej swojej bytności w Prado zaczyna Pan zwiedzanie Tycjana ode mnie?

- Tak, książę. Gdybyś nie przedstawił malarza cesarzowi Karolowi V, to nie mielibyśmy tylu jego doskonałych obrazów. Hiszpania nie miałaby tej okazałej kolekcji. Pomówmy jednak o… niewdzięcznikach.

- Ach nie panie psychologu. Po cóż mówić o tym, co przykre.

- Z psychologiem właśnie o tym warto mówić, co zdaje się przykre.

- Plebejusz.

- Książę, po co aż taki opór stawiać i obrażać życzliwego gościa.

- Aretino plebejusz, dureń skończony, niewdzięcznik okrutny, sadysta bezwzględny… przecież nie Pan.

- Widzę, że nawet pięćset lat to za mało by wybaczyć.

- Odrzucenia nie umiem wybaczyć. Drwin tym bardziej. A za zdradę tajemnic mszczę się z zaciśniętymi zębami.

- To dlatego przestałeś wysyłać mu prezenty. Dlatego zamknąłeś drzwi swojego pałacu przed nim na zawsze... Wszyscy myślą, że to o Bianchino poszło, a to pretekst jedynie. Czy tak, Książę?

- Zbyt dużo pan widzi. Ten Bianchino uroczy, ale zawzięty przeciwnik Aretina. Zresztą dobrze, bo dał mu solidną nauczkę. Okropny był manipulator z tego libertyna. Księciu odmawiać, a za jego dworzaninem się uganiać. Czy plebejusze tak mają?

- Nie umiem odpowiedzieć na to pytanie książę. Staram się  traktować ludzi równo. Bardziej zastanawia mnie inna kwestia. To musi być trudne żyć w małżeństwie, płodzić dzieci, utrzymywać kochanki pro forma i jeszcze być odrzuconym przez przystojnego rozpustnika, którego obdarzyło się seksualnym zainteresowaniem.

- Il signor basta cosi. Proszę przestać nazywać moje przypadłości po imieniu. Nie zniosę tego. Dość, że Aretino z męskich tajemnic czynił komercję.

- To czysta ludzka natura, książę. Umówmy się, że słowo wielowarstwowa jest trafne w każdym języku.

- To zbyt wiele. Muszę zostać solo. W tej chwili muszę zostać solo, per favore. Jestem na dobre uwięziony w tej ramie, więc to Pan niech się oddali, chociaż do sąsiadów.

- Hai ragione książę, sono un po’sensibile. Bene, wrócę za jakiś czas. Perdonarmi. Jeszcze tylko o pieska maltańskiego chętnie bym zapytał na pożegnanie.

Nie odpowiedział. Może nie było żadnego pieska, bo malowało się go dla podniesienia rangi postaci portretowanego. A może konfrontacja z bólem odrzucenia i brakiem pochlebstw okazała się zbyt trudna dla księcia. Tym nie mniej ultramaryna jego doskonale skrojonego kostiumu zabarwia całą salę, w której obraz wisi. Gdy szykowałem się do następnych Tycjanów i robiłem już kroki w tył, to do portretu księcia Federica Gonzagi podeszły dwie japońskie turystki. Były tak niskiego wzrostu, że ich oczy zatrzymały się na wysokości książęcego, hm... saczka. A saczek książęcy dość imponujący, bo rozżarzony od głębi tycjanowego karminu. Nie wspominając o przyozdobieniu wzorem na całej „sterczącej” długości. Ów przysznurowany do spodni księcia woreczek na jego genitalia tak poruszył te Japonki, że chwyciły się za ręce, spojrzały na siebie i jakby w lęku wyszeptały „kagikuki, dai, dai” czy coś podobnego.

Na mnie natomiast czekała już Wenus ze swoim organistą.

Słowniczek:

il signor basta cosi - dość już tego proszę pana

hai ragione - ma pan rację

sono un po’sensibile - jestem mało delikatny

perdonarmi - wybacz

kagikuki (zapis fonetyczny) 陰茎 - penis

dai (zapis fonetyczny) 大 - duży 

P.S. Artykuł napisany w ramach projektu "Lato 2012 w Madrycie"

P.S. Patronem medialnym  artykułu jest portal: